Słownik terminów
A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W
A
ADMINISTRATOR
Administrator (potocznie admin, żartobliwie cieć) - informatyk zajmujący się zarządzaniem całością lub wydzieloną
częścią systemu informatycznego, odpowiadający za jej sprawne działanie. Do zadań administratora należy
nadzorowanie pracy serwerów, dodawanie i kasowanie kont ich użytkowników, konfiguracja komputerów, instalowanie
oprogramowania, dbanie o bezpieczeństwo systemu, nadzorowanie, eliminowanie nieprawidłowości, asystowanie i
współpraca z zewnętrznymi specjalistami przy pracach instalatorskich, konfiguracyjnych i naprawczych, dbanie o
porządek (dotyczy w szczególności forów internetowych) itp.
ADRES DOMENOWY
Adres domenowy - to inaczej zrozumiały dla człowieka i łatwy do zapamiętania adres danej strony WWW np.
www.nazwatwojejfirmy.pl, której oryginalny adres IP składa się z niezrozumiałych dla człowieka, ale akceptowanych
przez komputer ciągu cyfr.
ADRES E-MAIL
Adres e-mail (ang. electronic mail address) - adres poczty elektronicznej, umożliwiający przesyłanie wiadomości w
sieci komputerowej.
Typowy adres składa się z indywidualnej nazwy użytkownika, znaku @ (at ang. na) oraz nazwy serwera pocztowego lub
domeny, np. jan.kowalski@tworze-strony.pl to użytkownik jan.kowalski na serwerze tworze-strony.pl
ADRES IP
Adres IP – liczba nadawana interfejsowi sieciowemu, grupie interfejsów (broadcast, multicast), bądź całej sieci
komputerowej opartej na protokole IP, służąca identyfikacji elementów warstwy trzeciej modelu OSI - w obrębie
sieci oraz poza nią (tzw. adres publiczny).
Adres IP nie jest "numerem rejestracyjnym" komputera - nie identyfikuje jednoznacznie fizycznego urządzenia - może
się dowolnie często zmieniać (np. przy każdym wejściu do sieci Internet), ustalenie prawdziwego adresu IP
użytkownika, do którego następowała transmisja w danym czasie jest możliwe dla systemu/sieci odpornej na przypadki
tzw. IP spoofingu (por. man in the middle, zapora sieciowa, ettercap) - na podstawie historycznych zapisów
systemowych.
W najpopularniejszej wersji czwartej (IPv4) jest zapisywany zwykle w podziale na oktety w systemie dziesiętnym
(oddzielane kropkami) lub rzadziej szesnastkowym bądź dwójkowym (oddzielane dwukropkami bądź spacjami).
ADSENSE
AdSense to serwis reklamowy Google, wyświetlający głównie kontekstowe reklamy tekstowe, chociaż możliwe jest też
wyświetlanie bannerów reklamowych oraz reklam video. Ponieważ reklamy są tekstowe oraz na temat związany z treścią
witryny, są one zwykle uważane za dużo mniej irytujące od bannerów reklamowych bez związku z daną
stroną,[potrzebne źródło] które dominowały swego czasu w Internecie.
AdSense i inne systemy kontekstowych reklam tekstowych są jednymi z głównych źródeł dochodów dla serwisów Web 2.0.
ADWORDS
AdWords to serwis reklamowy Google sprzedający linki reklamowe wyświetlane jako reklamy kontekstowe w wynikach
wyszukiwania wyszukiwarki Google i na stronach współpracujących z Google AdSense, sprzedawany w modelu CPC, czyli
opłaty naliczanej za każde kliknięcie w reklamę.
ALIAS POCZTOWY
Alias pocztowy - określa metodę pozwalającą na używanie jednej skrzynki pocztowej, mającej kilka nazw. W
rzeczywistości istnieje tylko jedna nazwa, a wszystkie dodatkowe są tylko jej aliasami.
ANTYWIRUS
Program komputerowy, którego celem jest wykrywanie, zwalczanie, usuwanie i zabezpieczanie systemu przed wirusami
komputerowymi, a często także naprawianie w miarę możliwości uszkodzeń wywołanych infekcją wirusową. Współcześnie
najczęściej jest to pakiet programów chroniących komputer przed różnego typu zagrożeniami.
APLET
Aplet (ang. applet) – kojarzone z programami napisanymi w języku Java. Są to niewielkie programy osadzone na
stronach WWW, które mogą być ściągane z sieci i uruchamiane na komputerze użytkownika.
ARPANET
Arpanet (ang. Advanced Research Projects Agency Network) - pierwsza sieć rozległa oparta na rozproszonej
architekturze i protokole TCP/IP. Jest bezpośrednim przodkiem Internetu. Istnieje do dzisiaj.
AUDYT WWW
Audyt www - ocena użyteczności strony/serwisu www pod kątem dostosowania do prowadzonych działań reklamowych i/lub
użyteczności dla klientów.
AUTORESPONDER
Autoresponder — program lub opcja w programie służąca do automatycznego odpowiadania rozmówcy - przy próbie
kontaktu wysyła jako odpowiedź wiadomość o z góry ustalonej treści.
Często występuje jako opcja w programie pocztowym umożliwiająca szybkie wysłanie odpowiedzi do nadawcy e-maila.
Jest także wykorzystywany w komunikatorach internetowych oraz na IRC-u jako informacja dla nadawcy wiadomości, że
adresata nie ma w danej chwili przy komputerze.
AUTORYZACJA
Autoryzacja - poświadczenie autentyczności danych podanych przez użytkownika. Autoryzacja jest zwykle poprzedzona
uwierzytelnieniem (zidentyfikowaniem) podmiotu. Uwierzytelnienie zwykle odbywa się przez podanie odpowiedniego
loginu i hasła.
B
BANNER
W Internecie banner to graficzna forma przekazania treści informacyjnych bądź reklamowych, często będąca
odnośnikiem do strony promowanego produktu. Najczęściej jest wykonany w technologii Adobe Flash, wcześniej były to
głównie animowane pliki graficzne w formacie GIF, czasami stosowane są pliki JPEG, teoretycznie może to też być
applet języka Java, ostatnio prawie niespotykane. Animacje w formacie Adobe Flash, mimo że atrakcyjniejsze
wizualnie, wymagają jednak, aby użytkownik miał zainstalowaną w systemie i aktywną specjalną wtyczkę do ich
odtwarzania. Nie wszyscy reklamodawcy zdają sobie sprawę z tego, że taka animacja nie zostanie wyświetlona u
niektórych użytkowników.
BAZA DANYCH
Baza danych to zbiór danych zapisanych w ściśle określony sposób w strukturach odpowiadających założonemu modelowi
danych. W potocznym ujęciu obejmuje dane oraz program komputerowy wyspecjalizowany do gromadzenia i przetwarzania
tych danych. Program taki (często pakiet programów) nazywany jest "Systemem zarządzania bazą danych" (ang.
DataBase Management System, DBMS). W ścisłej nomenklaturze baza danych oznacza zbiór danych, który zarządzany jest
przez system DBMS.
BIT NA SEKUNDĘ
Bit na sekundę (ang. bps - bit per second) - jednostka natężenia strumienia danych w medium transmisyjnym (np.
pomiędzy dwoma komputerami) oraz jednostka przepustowości, czyli maksymalnej ilość informacji jaka może być
przesyłana przez dany kanał telekomunikacyjny w jednostce czasu, oznaczana b/s bądź bps.
BOKS REKLAMOWY
Boks reklamowy - płatna forma reklamy internetowej w wyszukiwarkach internetowych oraz na witrynach internetowych
zawierających treść tekstową. Reklama jest emitowana tylko w formie tekstowej i składa sie z 4 wierszy: tytuł
boksu reklamowego, pierwszy wiersz boksu reklamowego, drugi wiersz boksu reklamowego, wyświetlany adres strony WWW
(może być inny niż adres docelowy).
BUTTON
Button (z ang. przycisk) - wizualna w formie reklama internetowa polegająca na umieszczeniu na stronach
internetowych odpowiednio przygotowanego obrazka, po kliknięciu w obszar którego użytkownik zostaje przeniesiony
na stronę reklamodawcy. Jest to odpowiednik tzw. bannera, zajmujący o wiele mniej miejsca i nie utrudniający
użytkownikowi przeglądania stron. W celu ujednolicenia rozmiarów obrazków, przyjęto zasadę, że rozmiar reklamy nie
powinien przekraczać 160 na 70 pikseli i nie powinien zajmować więcej niż 20 kilobajtów. Standardowo jednak button
przyjmuje wielkość 120 na 60 pikseli i jest nie większy niż 8 kilobajtów.
C
CACHE
Cache (pamięć podręczna) – dodatkowa bardzo szybka pamięć pośrednicząca w przesyłaniu informacji. Może stanowić
miejsce na dysku komputera, w którym przechowywane są np. oglądane strony WWW, aby w przyszłości przy ich
powtórnym otworzeniu przyśpieszyć dostęp do tych stron. Cache jest elementem właściwie wszystkich systemów.
CIASTECZKA
Ciasteczka (ang. cookies) to niewielkie informacje tekstowe, wysyłane przez serwer WWW i zapisywane po stronie
użytkownika (zazwyczaj na twardym dysku). Domyślne parametry ciasteczek pozwalają na odczytanie informacji w nich
zawartych jedynie serwerowi, który je utworzył. Ciasteczka są stosowane najczęściej w przypadku liczników, sond,
sklepów internetowych, stron wymagających logowania, reklam i do monitorowania aktywności odwiedzających.
CMS SYSTEM
CMS System zarządzania treścią (ang. Content Management System - CMS) jest to jedna lub zestaw aplikacji
internetowych pozwalających na łatwe utworzenie oraz późniejszą aktualizację i rozbudowę serwisu WWW przez
redakcyjny personel nietechniczny. Kształtowanie treści i sposobu ich prezentacji w serwisie zarządzanym poprzez
CMS odbywa się za pomocą prostych w obsłudze interfejsów użytkownika, zazwyczaj w postaci stron WWW zawierających
rozbudowane formularze i moduły.
CONTENT
Content - Zawartość stron/witryn: tekst, obrazki. Kiedyś obowiązywała zasada "Content is King" - czyli
najważniejsza dla pozycjonowania na stronie jest jej zawartość/treść.
COPYWRITING
Copywriting - usługa polegająca na opracowaniu tekstów na potrzeby jasnego, poprawnego językowo i przede wszystkim
skutecznego przekazu.
CSS
Kaskadowe arkusze stylów (ang. Cascading Style Sheets, CSS) to język służący do opisu formy prezentacji
(wyświetlania) stron WWW. CSS został opracowany przez organizację W3C w 1996 r. jako potomek języka DSSSL
przeznaczony do używania w połączeniu z SGML-em. Pierwszy szkic CSS zaproponował w 1994 r. Håkon Wium Lie.
CTR
Tryb licznikowy (z ang. Counter – CTR) – tryb użycia szyfru blokowego, pozwalający na wykorzystanie go do
kodowania strumieni danych. Szyfr blokowy jest używany do wygenerowania pseudolosowego ciągu danych, który
następnie pełni role strumienia szyfrującego mieszanego z danymi za pomocą funkcji XOR.
D
DHCP
DHCP (ang. Dynamic Host Configuration Protocol) - protokół dynamicznego konfigurowania węzłów) to protokół
komunikacyjny umożliwiający komputerom uzyskanie od serwera danych konfiguracyjnych, np. adresu IP hosta, adresu
IP bramy sieciowej, adresu serwera DNS, maski sieci. Protokół DHCP jest zdefiniowany w RFC 2131 i jest następcą
BOOTP. DHCP został opublikowany jako standard w roku 1993.
DIAL-UP
Połączenie dodzwaniane lub wdzwaniane (ang. Dial-up access) to rodzaj połączenia z Internetem polegający na
wdzwanianiu się w węzeł dostawcy internetowego z pomocą modemu. Aby uzyskać połączenie, wykorzystywana jest linia
telefoniczna. Węzeł dostawcy przekazuje ruch pochodzący z tak połączonego komputera do sieci Internet. W Polsce
połączenia dodzwaniane tracą na popularności na rzecz technologii ADSL, na przykład Neostrady TP oraz stałych
łączy.
DNS
DNS (ang. Domain Name System, system nazw domenowych) to system serwerów oraz protokół komunikacyjny zapewniający
zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową.
Dzięki wykorzystaniu DNS nazwa mnemoniczna, np. pl.wikipedia.org, może zostać zamieniona na odpowiadający jej
adres IP, czyli 145.97.39.155.
E
E-BOOK
E-book (także: eBook, książka elektroniczna lub publikacja elektroniczna), e-książka – treść zapisana w formie
elektronicznej, przeznaczona do odczytania za pomocą odpowiedniego oprogramowania zainstalowanego w urządzeniu
komputerowym (np. komputer osobisty, specjalne urządzenie do czytania książek, telefon komórkowy czy palmtop).
E-COMMERCE
Handel elektroniczny (zwany też e-commerce), to rozmaite procedury wykorzystujące środki i urządzenia
elektroniczne (telefon stacjonarny i komórkowy, faks, Internet, telewizję) w celu zawarcia transakcji finansowej.
Najbardziej popularną metodą handlu elektronicznego jest handel internetowy, gdzie występują transakcje handlowe
pomiędzy sprzedającymi a kupującymi. Najbardziej powszechną formą handlu elektronicznego są sklepy internetowe.
EDI
EDI (ang. Electronic Data Interchange) elektroniczna wymiana danych. Transfer biznesowej informacji transakcyjnej
od komputera do komputera z wykorzystaniem standardowych, zaakceptowanych formatów komunikatu.
EDYTOR HTML
program umożliwiający tworzenie dokumentów internetowych w standardzie HTML. Może być wyposażony w opcje
wspomagające tworzenie stron internetowych.
EKSTRANET
Ekstranet (ang. extranet) to rozwiązanie sieciowe polegające na połączeniu dwóch lub większej liczby intranetów za
pomocą protokołów sieciowych. Celem tworzenia ekstranetów jest udostępnienie własnych zasobów wzajemnie między
organizacjami (przedsiębiorstwami) lub między nimi i ich klientami, przy zabronieniu powszechnego dostępu z sieci
Internet. Przeważnie sieć taka występuje w firmach. W ten sposób klienci mogą się lepiej i szybciej zapoznać z
ofertą danej firmy, a firmy mogą między sobą lepiej współpracować.
E-MAIL
Poczta elektroniczna, e-poczta (ang. electronic mail, e-mail) to jedna z usług internetowych, w prawie zwanych
usługami świadczonymi drogą elektroniczną, służąca do przesyłania wiadomości tekstowych (listów elektronicznych).
Obecnie do przesyłania e-maili używany jest protokół Simple Mail Transfer Protocol.
ETHERNET
Ethernet to technologia, w której zawarte są standardy wykorzystywane w budowie głównie lokalnych sieci
komputerowych. Obejmuje ona specyfikację kabli oraz przesyłanych nimi sygnałów. Ethernet opisuje również format
ramek i protokoły z dwóch najniższych warstw Modelu OSI. Jego specyfikacja została podana w standardzie 802.3
IEEE. Ethernet jest najpopularniejszym standardem w sieciach lokalnych.
F
FAQ
FAQ (ang. Frequently Asked Questions) - to zbiory "często zadawanych pytań" i odpowiedzi na nie, tworzone głównie
po to, aby uwolnić się od ciągłego odpowiadania na stale powtarzające się i nudne (dla odpowiadającego) pytania.
FIREWALL
Zapora sieciowa (ang. firewall – "ściana ogniowa") – jeden ze sposobów zabezpieczania sieci i systemów przed
intruzami.
Termin ten może odnosić się zarówno do dedykowanego sprzętu komputerowego wraz ze specjalnym oprogramowaniem, jak
i do samego oprogramowania blokującego niepowołany dostęp do komputera, na którego straży stoi. Pełni rolę
połączenia ochrony sprzętowej i programowej sieci wewnętrznej LAN przed dostępem z zewnątrz tzn. sieci
publicznych, Internetu, chroni też przed nieuprawnionym wypływem danych z sieci lokalnej na zewnątrz. Często jest
to komputer wyposażony w system operacyjny (np. Linux, BSD) z odpowiednim oprogramowaniem. Do jego podstawowych
zadań należy filtrowanie połączeń wchodzących i wychodzących oraz tym samym odmawianie żądań dostępu uznanych za
niebezpieczne.
FLASH
Flash - technologia tworzenia animacji opierającej się w dużej mierze na grafice wektorowej. W połączeniu z
językiem ActionScript pozwala tworzyć interaktywne reklamy, prezentacje i strony internetowe.
FORUM INTERNETOWE
Forum dyskusyjne – jest przeniesioną do struktury stron WWW formą grup dyskusyjnych, która służy do wymiany
informacji i poglądów między osobami o podobnych zainteresowaniach przy użyciu przeglądarki internetowej.
FTP
FTP (ang. File Transfer Protocol) - protokół typu klient-serwer, który umożliwia przesyłanie plików z i na serwer
poprzez sieć TCP/IP. Protokół ten jest zdefiniowany przez IETF w RFC 959.
G
GIF
GIF (ang. Graphics Interchange Format) – format pliku graficznego z kompresją bezstratną (opis niżej) stworzony w
1987 r. przez firmę CompuServe. Pliki tego typu są powszechnie używane na stronach WWW, gdyż pozwalają na
tworzenie animacji z paletą 256 kolorów i dwustanową przezroczystością.
GOPHER
Gopher jest protokołem klient-serwer pozwalającym na rozpowszechnianie informacji w powszechnych/kampusowych
systemach informacyjnych (world/campus-wide information system (CWIS)). Powstał w kwietniu 1991 roku na University
of Minnesota Microcomputer, Workstation, Networks Center w celu dystrybucji informacji wewnątrzwydziałowej.
GRAFIKA RASTROWA
Grafika rastrowa - reprezentacja obrazu za pomocą pionowo-poziomej siatki odpowiednio kolorowanych pikseli na
monitorze komputera, drukarce lub innym urządzeniu wyjściowym.
Zdjęcie z aparatu cyfrowego jest grafiką typu rastrowego.
GRAFIKA WEKTOROWA
Grafika wektorowa (obiektowa) – jeden z dwóch podstawowych rodzajów grafiki komputerowej, w której obraz opisany
jest za pomocą figur geometrycznych (w przypadku grafiki dwuwymiarowej) lub brył geometrycznych (w przypadku
grafiki trójwymiarowej), umiejscowionych w matematycznie zdefiniowanym układzie współrzędnych, odpowiednio dwu-
lub trójwymiarowym.
H
HIPERTEKST
Hipertekst to organizacja danych w postaci niezależnych leksji połączonych hiperłączami. Hipertekst cechuje
nielinearność i niestrukturalność układu leksji. Oznacza to, że nie ma z góry zdefiniowanej kolejności czytania
leksji, a nawigacja między nimi zależy wyłącznie od użytkownika.
HOME PAGE
Home page (Strona domowa) - główna strona witryny internetowej, także pierwsza strona ładująca się automatycznie
po uruchomieniu przeglądarki. Także potoczne określenie prywatnej strony WWW.
HOSTING
Hosting - usługa polegająca na oddaniu do dyspozycji określonej przestrzeni dysku twardego na której można
przechowywać strony WWW. Wysokiej jakości usługi hostingowe charakteryzują się przede wszystkim małą awaryjnością,
co zapewnia stały dostęp i ciągłe działanie strony internetowej.
HTML
HTML (ang. HyperText Markup Language, pol. hipertekstowy język znaczników) – dominujący język wykorzystywany do
tworzenia stron internetowych. Pozwala opisać strukturę informacji zawartych w dokumencie nadając znaczenie
poszczególnym fragmentom tekstu (formując linki, nagłówki, akapity, listy, itp.) oraz osadzić w tekście dodatkowe
obiekty np. statyczne grafiki, interaktywne formularze, dynamiczne animacje.
HTTP
HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol – protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych) to protokół sieci WWW
(ang. World Wide Web). Obecną definicję HTTP stanowi RFC 2616. Za pomocą protokołu HTTP przesyła się żądania
udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy. Zadaniem stron WWW
jest publikowanie informacji - natomiast protokół HTTP właśnie to umożliwia.
HTTPS
HTTPS (ang. HyperText Transfer Protocol Secure) to szyfrowana wersja protokołu HTTP. Zamiast używać w komunikacji
klient-serwer niezaszyfrowanego tekstu, szyfruje go za pomocą technologii SSL. Zapobiega to przechwytywaniu i
zmienianiu przesyłanych danych.
I
IDENTYFIKACJA WIZUALNA
Całość symboliki stosowanej przez firmę, czyli wszystkie te elementy, które pozwalają rozpoznać "na zewnątrz"
firmę: kolorystyka, logo, logotyp, dokumenty firmowe, oznakowanie samochodów służbowych etc.
IMAP
IMAP (Internet Message Access Protocol) to internetowy protokół pocztowy zaprojektowany jako następca POP3.
W przeciwieństwie do POP3, który umożliwia jedynie pobieranie i kasowanie poczty, IMAP pozwala na zarządzanie
wieloma folderami pocztowymi oraz pobieranie i operowanie na listach znajdujących się na zdalnym serwerze.
INTERNET
Internet (łac. inter między, ang. net sieć, dosłownie międzysieć) - ogólnoświatowa sieć komputerowa[1] logicznie
połączona w jednorodną sieć adresową opartą na protokole IP (ang. Internet Protocol). Dostarcza lub wykorzystuje
usługi wyższego poziomu oparte na telekomunikacji i związanej z nią infrastrukturze.
INTERSTITIAL
Interstitial – rodzaj bardzo inwazyjnej reklamy internetowej, która pojawia się w osobnym okienku przeglądarki o
wielkości całego ekranu monitora przed załadowaniem właściwej strony WWW. Reklama trwa zazwyczaj od kilku do
kilkudziesięciu sekund.
INTRANET
Intranet - sieć komputerowa, ograniczająca się do komputerów np. w firmie lub organizacji. Po zamontowaniu
serwera, umożliwiającego korzystanie w obrębie sieci LAN z usług takich, jak strony WWW, poczta elektroniczna
etc., czyli usług typowo internetowych, można mówić o intranecie. Do intranetu dostęp mają zazwyczaj tylko
pracownicy danej firmy.
IP
IP (ang. Internet Protocol) to protokół komunikacyjny warstwy sieciowej modelu OSI (warstwy internet w modelu
TCP/IP). Używany powszechnie w Internecie i sieciach lokalnych.
IRC
IRC (ang. Internet Relay Chat) to jedna ze starszych usług sieciowych umożliwiająca rozmowę na tematycznych lub
towarzyskich kanałach komunikacyjnych, jak również prywatną z inną podłączoną aktualnie osobą.
ISP
Internet Service Provider, ISP (ang. dostawca usługi Internetu) - firma oferująca usługę dostępu do Internetu
(przeważnie odpłatnie).
J
JAVA
Java (wym. "dżawa" lub "jawa') jest obiektowym językiem programowania. Programy napisane w Javie można uruchamiać
na wielu urządzeniach, takich jak telefony komórkowe lub komputery oraz pod różnymi systemami operacyjnymi, przy
użyciu Wirtualnej maszyny Javy, która musi być w danym środowisku zainstalowana.
JAVA SCRIPT
JavaScript – skryptowy język programowania stworzony przez Sun Microsystems, służący do tworzenia apletów, które
mogą być uruchamiane i kompilowane na różnych systemach operacyjnych. Udostępniany w kilku odmianach, najczęściej
stosowany na stronach WWW.
JPG
JPEG (wym. dżej-peg lub jot-peg) – standard kompresji statycznych obrazów rastrowych, przeznaczony głównie do
przetwarzania obrazów naturalnych (zdjęć satelitarnych, pejzaży, portretów itp.), charakteryzujących się płynnymi
przejściami barw oraz brakiem lub małą ilością ostrych krawędzi i drobnych detali.
K
KAFEJKA INTERNETOWA
Kafejka internetowa (kawiarenka internetowa), to miejsce, w którym można skorzystać z komputerów z dostępem do
Internetu. Za korzystanie z komputerów w kafejce internetowej zazwyczaj pobierana jest niewielka opłata pieniężna.
KATALOG STRON WWW
Katalog stron WWW – jeden z rodzajów organizacji adresów i kategoryzacji stron internetowych. Moderowane ręcznie
zbiory adresów internetowych, grupowane tematycznie.
W katalogach autorzy stron lub inne osoby zgłaszają stronę, zazwyczaj z krótkim opisem, po czym zostaje ona,
zwykle po przejrzeniu, wpisana na listę pod danym hasłem.
KLIENT FTP
Klient FTP to program komputerowy korzystający z protokołu FTP do łączenia się z serwerem FTP w celu wysłania
plików.
KOD ŹRÓDŁOWY
Kod źródłowy (ang. source code) – program komputerowy zapisany w pewnym języku programowania, zazwyczaj jako
tekst, z którego wyodrębniane są jednostki leksykalne (np. litery, cyfry, symbole) w postaci czytelnej dla
człowieka z użyciem środowiska programistycznego. W takiej postaci program jest zrozumiały dla człowieka
(programisty znającego język programowania) jednakże bezpośrednio jest bezużyteczny dla maszyny np. komputera.
KOMUNIKATOR INTERNETOWY
Komunikator internetowy (ang. Instant Messenger, od tego skrót IM) - program komputerowy pozwalający na
przesyłanie natychmiastowych komunikatów (komunikacja natychmiastowa - ang. Instant Messaging) pomiędzy dwoma lub
więcej komputerami, poprzez sieć komputerową, zazwyczaj Internet (dlatego komunikatory internetowe). Od poczty
elektronicznej różni się tym, że oprócz samej wiadomości, przesyłane są także informacje o obecności użytkowników,
co zwiększa znacznie szansę na prowadzenie bezpośredniej konwersacji.
KSIĘGA GOŚCI
Księga gości - Element strony WWW pozwalający odwiedzającym zostawić krótki komentarz dotyczący odwiedzanej
strony. Księga gości pełni najczęściej rolę pośrednika między gościem a autorem strony. W zależności od charakteru
wpisu: odwiedzający może podać swój adres e-mailowy, swoją stronę WWW lub nawet swój prywatny adres. Treść Księgi
gości jest zazwyczaj na bieżąco moderowana przez jej właściciela.
L
LAN
Sieć lokalna (ang. Local Area Network stąd używany także w języku polskim skrót LAN) (wewnętrzna sieć) - najmniej
rozległa postać sieci komputerowej, zazwyczaj ogranicza się do jednego budynku lub kilku pobliskich budynków (np.
bloków na osiedlu).
LAYOUT
Layout - graficzny projekt strony internetowej głównie robiony w programie do grafiki rastrowej Adobe Photoshop
lub też darmowym GIMP. Projekt zapisany jako obraz głównie dla wysokiej jakości w rozszerzeniu *.png. Gotowy plik
graficzny jest "cięty" na poszczególne fragmenty i osadzany w stronie internetowej.
LICZNIK ODWIEDZIN
Licznik odwiedzin - element strony WWW, zliczający ilość odwiedzin na stronie.
LINUX
System operacyjny dla komputerów oraz jego jądro. Najczęściej stosowany w systemach serwerowych (serwery www, ftp,
poczty, bazy danych i inne), jako zapory sieciowe czy router.
LISTA DYSKUSYJNA
Lista dyskusyjna to forma internetowej grupy dyskusyjnej polegającej na automatycznym rozsyłaniu e-maili
przysyłanych na adres listy do osób które zdecydowały się na zapisanie się do takiej listy.
LMDS
LMDS (ang. Local Multipoint Distribution Services) - technologia szerokopasmowego bezprzewodowego dostępu do
internetu, wykorzystująca transmisję radiową w paśmie wysokich częstotliwości 26-29 GHz (w USA również 31.0 - 31.3
GHz), w obrębie obszarów o powierzchni kilku kilometrów kwadratowych. Technologia ta umożliwia dobrej jakości
transmisję o wysokiej przepustowości nawet do 155 Mb/s (megabitów na sekundę).
LOGIN
Login (z ang.) - słowo stosowane do określenia identyfikatora używanego w systemach komputerowych. Login jest
ciągiem znaków przypisanych użytkownikowi bądź programowi. Do loginu zwykle przypisane są prawa, jakie ma dany
użytkownik bądź program działający w systemie.
LOGO
Logo - graficzny znak towarowy spełniający rolę marketingową a jednocześnie informacyjną, poprzez skrótowe, ale
łatwo zauważalne i łatwo zapamiętywane przedstawienie symbolu firmy, instytucji, organizacji, lub też (np. flaga
europejska) jakiejś idei, pomysłu, ale także mogące spełniać rolę jako charakterystyczne oznaczenie czegoś, czyli
spełniające rolę znaku informacyjnego.
M
MAC
MAC, adres fizyczny MAC - w teorii jest to unikalny numer identyfikujący każde urządzenie sieciowe takie jak karta
sieciowa, router, switch. Adres składa się z sześciu par liczb zapisanych w systemie szesnastkowym np.
12-AD-7E-32-45-0B. W praktyce adresy MAC można zmieniać poprzez rozwiązania programowe.
MAILING
Mailing (inaczej direct mail) - forma marketingu bezpośredniego, polegająca na dostarczeniu przesyłek reklamowych
(ulotek, infologów, bookalogów, megalogów, listów, katalogów produktów/usług, kuponów zamówień itp.) do nabywcy
pocztą. Pozwala na dość szybkie i trafne sprawdzenie skuteczności przekazu reklamowego na podstawie tzw. responsu
(procentowego stosunku zamówień do wysłanych egzemplarzy).
MIME
MIME (ang. Multipurpose Internet Mail Extensions) to standard stosowany przy przesyłaniu poczty elektronicznej
(ang. e-mail). MIME definiuje budowę komunikatu poczty elektronicznej.
MOBILNA PRZEGLĄDARKA
Mobilna przeglądarka - przeglądarka internetowa pisana najczęściej w języku Java, stworzona dla urządzeń
przenośnych takich jak np. telefon komórkowy.
MODEM
Modem (od ang. MOdulator-DEModulator) - urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest zamiana danych cyfrowych
na analogowe sygnały elektryczne (modulacja) i na odwrót (demodulacja) tak, aby mogły być przesyłane i odbierane
poprzez linię telefoniczną (a także łącze telewizji kablowej lub fale radiowe).
MODERATOR
Moderator to osoba oceniająca jakość komentarzy na stronie WWW, kanale IRC, liście dyskusyjnej lub na forum. Celem
moderacji jest zapobieganie trollowaniu, nadużyciu systemu komentarzy i zapewnieniu, że wpisy nie będą powodować
kłótni. Moderatorzy dbają o przestrzegania zasad netykiety, a czasami również o czystość języka polskiego
używanego w dyskusji poprzez zwracanie uwagi lub poprawianie błędów ortograficznych.
MYSQL
MySQL(wym. maj es-kiu-el) - wolnodostępny system zarządzania relacyjnymi bazami danych.
N
NAT
NAT (skr. od ang. network address translation, tłumaczenie adresów sieciowych; czasem native address translation,
tłumaczenie adresów rodzimych), znane również jako maskarada sieci lub IP (od ang. network/IP masquerading) -
technika przesyłania ruchu sieciowego poprzez router, która wiąże się z zmianą źródłowych lub docelowych adresów
IP, zwykle również numerów portów TCP/UDP pakietów IP podczas ich przepływu. Zmieniane są także sumy kontrolne
(tak IP jak i TCP/UDP), aby potwierdzić wprowadzone zmiany.
NETYKIETA
Netykieta (ang. netiquette) - zbiór zasad przyzwoitego zachowania w Internecie, swoista etykieta obowiązująca w
Sieci (ang. net).
NEWSLETTER
Newsletter - elektroniczna forma biuletynu – czasopisma rozsyłanego za pomocą poczty elektronicznej do
prenumeratorów. Dawniej (przed powstaniem Internetu) to forma szybkiego czasopisma naukowego powielanego na
kserokopiarce i rozsyłanego do zainteresowanych prenumeratorów. Forma taka była szybsza niż tradycyjne
przygotowanie poligraficzne, służyła do szybkiej dyskusji naukowej. Obecnie papierowa forma kserowanych
newsletterów znajduje się w zaniku i wypierana jest przez coraz powszechniejsze wersje elektroniczne.
NICK
Nick (z ang. nickname - przezwisko, pseudonim) - po polsku po prostu ksywa, jednak termin ten często używany jest
w polskojęzycznych programach do określenia pseudonimu/loginu/identyfikatora itp.
O
OFFLINE
Offline (lub off-line) to angielski termin dosłownie znaczący odłączony od linii określający sposób oglądania
porcji materiałów pobranych z Internetu bądź innej sieci komputerowej. Może też dotyczyć przygotowywania czegoś,
co później ma zostać za jej pośrednictwem przesłane, bez utrzymywania połączenia z tą siecią. W przypadku łączy
komutowanych (zestawianych w momencie gdy zachodzi potrzeba ich użycia; dla sieci telefonicznej - tzw.
dodzwanianych) umożliwia zmniejszenie kosztów ponoszonych przez użytkownika.
ONLINE
On-line (online, z ang. dosł. na linii) – zwykle status osoby, serwera lub innego przedmiotu związanego z dostępem
do Internetu, który informuje o dostępności - aktywności. Przeciwieństwem trybu on-line jest tryb off-line.
OPTYMALIZACJA KODU
Zmiana kodu strony tak aby był on przyjazny dla wyszukiwarek.
P
PAKIET
Pakiet (lub datagram, są to synonimy, chociaż w pewnych kontekstach zauważa się subtelne różnice) jest podstawową
jednostką nośnika informacji w nowoczesnych sieciach telekomunikacyjnych.
PANEL ADMINISTRACYJNY
Panel administracyjny, najczęściej spotykany w aplikacjach internetowych, jest miejscem w którym administrator
danego serwisu, komputera lub usługi może wprowadzić zmiany dotyczące działania aplikacji, jej konfiguracji czy
dostępności. Dostęp do panelu najczęściej jest chroniony hasłem, bez którego nieautoryzowany użytkownik nie może
dokonać żadnych zmian. Panel administracyjny jest nieodłącznym elementem CMSu i forum dyskusyjnego.
PASSWORD
Password - kombinacja liter, cyfr i znaków stanowiąca hasło dostępu do określonych zasobów.
PEER
Peer - użytkownik, który w danym momencie pobiera ten sam plik i udostępnia posiadane jego fragmenty.
PEER-TO-PEER (P2P)
P2P (od ang. peer-to-peer - równy z równym) - model komunikacji w sieci komputerowej, który gwarantuje obydwu
stronom równorzędne prawa (w przeciwieństwie do modelu klient-serwer).
PHP
PHP – obiektowy, skryptowy język programowania zaprojektowany do generowania dynamicznych stron internetowych. PHP
najczęściej stosuje się do przetwarzania skryptów po stronie serwera WWW, ale może być on również używany z
poziomu wiersza poleceń oraz w aplikacjach pracujących w trybie graficznym.
PIKSEL
Piksel (ang. pixel - wyraz utworzony ze zbitki dwóch angielskich słów: picture+element) jest to najmniejszy
element obrazu bitmapowego.
PODPIS ELEKTRONICZNY
Podpis cyfrowy (podpis elektroniczny) to dodatkowa informacja dołączona do wiadomości służąca do weryfikacji jej
źródła.
POP3
Post Office Protocol version 3 (POP3) to protokół internetowy z warstwy aplikacji pozwalający na odbiór poczty
elektronicznej ze zdalnego serwera do lokalnego komputera poprzez połączenie TCP/IP. Ogromna większość
współczesnych internautów korzysta z POP3 do odbioru poczty
POP-UP
Pop-up - (z ang. tzw. "wyskakujące okienka") to jedna z funkcji stron WWW powodująca automatycznie uruchamiane
nowego okienka (karty) z określoną treścią w przeglądarce internetowej. W owym okienku (karcie) może znaleźć się
dodatkowe menu nawigacyjne, krótki tekst pomocy, wyjaśnienie terminu, powiększony obrazek, najczęściej jednak
technika ta jest wykorzystywana do reklamy internetowej.
POZYCJONOWANIE STRON
Pozycjonowanie stron (ang. Search engine optimization - SEO, Web Positioning) to działania zmierzające do
wypromowania danego serwisu internetowego na jak najwyższe pozycje w wynikach wyszukiwania wyszukiwarek
internetowych dla wybranych wyrażeń kluczowych.
PPP
PPP (ang. Point to Point Protocol) jest protokołem używanym najczęściej przy połączeniach modemowych (połączenia
dodzwaniane, ang. dial-up). PPP może być również skonfigurowany na interfejsie szeregowym asynchronicznym i
synchronicznym. Służy również do prostego zestawiania tuneli. PPP jest stosowany w technologii WAN.
PROXY
Serwer pośredniczący (pośrednik, często z ang. proxy) - oprogramowanie lub serwer z odpowiednim oprogramowaniem,
które dokonuje pewnych operacji (zwykle nawiązuje połączenia) w imieniu użytkownika. Często utożsamiany z
pośrednikiem HTTP (HTTP proxy).
PRZEGLĄDARKA INTERNETOWA
Przeglądarka internetowa – program komputerowy, służący do pobierania i wyświetlania zawartości dokumentów z
serwerów internetowych, a także odtwarzania plików multimedialnych (czasem za pomocą różnych wtyczek).
Najpopularniejszymi przeglądarkami są m.in.: Internet Explorer, Firefox, Safari, Opera, SeaMonkey oraz Konqueror.
R
ROBAK KOMPUTEROWY
Robak komputerowy – samoreplikujący się program komputerowy, podobny do wirusa komputerowego.
Główną różnicą między wirusem, a robakiem jest to, że podczas gdy wirus potrzebuje nosiciela – zwykle jakiegoś
pliku wykonywalnego (chociaż istnieją wirusy pisane w językach skryptowych podczepiające się pod dokument lub
arkusz kalkulacyjny), który modyfikuje doczepiając do niego swój kod wykonywalny, to robak jest pod tym względem
samodzielny, a rozprzestrzenia się we wszystkich sieciach podłączonych do zarażonego komputera poprzez
wykorzystanie luk w systemie operacyjnym lub naiwności użytkownika.
ROBOT INTERNETOWY
Robot internetowy - jest programem zbierającym informacje o strukturze i stronach umieszczanych w indeksie
wyszukiwarek i służą m.in. do: dodawania do wyszukiwarek, sprawdzania kodu strony, zbierania informacji o stronie,
monitorowania "co nowego", tworzenia mirrorów stron.
ROUTER
Router (po polsku - ruter, trasownik) – urządzenie sieciowe pracujące w trzeciej warstwie modelu OSI, pełniące
rolę węzła komunikacyjnego, służącego do rozdzielenia sygnału i rozgałęzienia połączeń internetowych. Proces
kierowania ruchem nosi nazwę routingu, routowania, rutowania lub trasowania.
ROZDZIELCZOŚĆ EKRANU
Rozdzielczość ekranu - jeden z parametrów trybu wyświetlania, parametr określający liczbę pikseli obrazu
wyświetlanych na ekranie w bieżącym trybie pracy monitora komputerowego, telewizora a także każdego innego
wyświetlacza, którego obraz budowany jest z pikseli. Rozdzielczość wyraża się w postaci liczby pikseli w poziomie
i w pionie.
S
SERP
SERP (Search Engine Results Page) - strona internetowa wyświetlająca listę adresów znalezionych za pomocą
wyszukiwarki internetowej; obejmuje ona strony zindeksowane automatycznie przez wyszukiwarkę, adresy wprowadzone
do indeksu ręcznie oraz adresy pochodzące z bazy adresów opłacanych przez ogłoszeniodawców.
SERWER FTP
Serwer FTP – określenie to dotyczy komputera udostępniającego swoje zasoby użytkownikom korzystającym z tzw.
klienta FTP. Umożliwia on za pośrednictwem protokołu FTP ściągać z serwera pliki, a w niektórych przypadkach nawet
je tam umieszczać.
SERWER INTERNETOWY
Serwer internetowy - to inaczej komputer świadczący pewne usługi np. udostępnianie wiadomości e-mail lub
określonej strony WWW. Nazwa ta tyczy się również oprogramowania uruchomionego na tymże sprzęcie, np. serwer FTP.
SLIP
SLIP (ang. Serial Line Internet Protocol) - protokół używany dawniej przy połączeniach modemowych (połączenia
dodzwaniane, ang. dial-up). Obecnie niemal całkowicie zastąpiony przez nowszy i bardziej elastyczny protokół PPP.
Działanie protkołu sprowadza się do definicji sposobu ramkowania danych. Nie istnieje wykrywanie ani naprawa
błędów. Jedynym jego celem jest wysyłanie pakietów na łącze szeregowe.
SLL
SSL (Secure Socket Layer) - protokół zaprojektowany przez Netscape Communications, umożliwiający bezpieczną
transmisję danych w Internecie.
SŁOWO KLUCZOWE
Słowo kluczowe (keyword) - słowo, które w określonym kontekście ma szczególne znaczenie i po których chcemy, aby
nasza strona była odnajdywana.
SMTP
SMTP (ang. Simple Mail Transfer Protocol) – protokół komunikacyjny opisujący sposób przekazywania poczty
elektronicznej w Internecie.
SMTP to względnie prosty, tekstowy protokół, w którym określa się co najmniej jednego odbiorcę wiadomości (w
większości przypadków weryfikowane jest jego istnienie), a następnie przekazuje treść wiadomości. Demon SMTP
działa najczęściej na porcie 25. Łatwo przetestować serwer SMTP przy użyciu programu telnet.
SPAM
Spam - to niechciane elektroniczne wiadomości rozsyłane, zwykle w sposób masowy, do osób, które ich nie oczekują.
STRONA INTERNETOWA
Strona internetowa (strona WWW) - dokument utworzony w którejś z odmian języka SGML (HTML, XML), pobierany z dysku
lokalnego komputera bądź serwera internetowego i interpretowany po stronie użytkownika za pomocą przeglądarki.
Strony internetowe można także zamówić.
T
TARGETING
Targeting - funkcja umożliwiająca wyświetlanie reklam w zależności od użytkownika - jego wersji przeglądarki,
systemu operacyjnego czy języka jakim posługuje się użytkownik Internetu (tzw. targetowanie proste). Dodatkowo
system może pokazywać reklamy w określonych porach dnia i wybranych dniach tygodnia (tzw. targetowanie złożone).
TCP/IP
TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol / Internet Protocol) jest pakietem najbardziej rozpowszechnionych
protokołów komunikacyjnych współczesnych sieci komputerowych. Następca protokołu NCP. Najczęściej obecnie
wykorzystywany standard sieciowy, stanowiący podstawę współczesnego Internetu. Nazwa pochodzi od dwóch
najważniejszych jego protokołów: TCP oraz IP.
U
UNICODE
Unicode (zwany czasem po polsku Unikod) - komputerowy zestaw znaków mający w zamierzeniu obejmować wszystkie pisma
używane na świecie. Definiują go dwa standardy - Unicode oraz ISO 10646. Znaki obu standardów są identyczne.
Standardy te różnią się w drobnych kwestiach, m.in. Unicode określa sposób składu.
URL
URL (ang. Uniform Resource Locator) oznacza ujednolicony format adresowania zasobów (informacji, danych, usług),
stosowany w Internecie i w sieciach lokalnych.
URL najczęściej kojarzony jest z adresami stron WWW, ale ten format adresowania służy do identyfikowania wszelkich
zasobów dostępnych w Internecie. Większość przeglądarek internetowych umożliwia dostęp nie tylko do stron WWW, ale
także do innych zasobów w Internecie, po wpisaniu do przeglądarki poprawnego adresu URL danego zasobu.
USENET
Usenet (ang. USEr NETwork – sieć użytkowników) to ogólnoświatowy system grup dyskusyjnych, z którego można
korzystać przez Internet. Składa się on z tysięcy grup tematycznych, ułożonych w strukturę hierarchiczną.
Wiadomości przypominające pocztę elektroniczną użytkownicy wysyłają do serwerów Usenetu, a serwery tworzące sieć
P2P automatycznie wymieniają je między sobą. Czasem wiadomości są nazywane postami, z angielskiego to post –
wywiesić informację, skąd a post – wiadomość umieszczona w Usenet.
V
VAN
VAN (ang. Value Added Network) — sieć z ofertą usług dodatkowych, która nie jest ogólnie dostępna. Dostęp do niej
mogą mieć np. pracownicy firmy lub płatni abonenci.
VOIP
VoIP (ang. Voice over Internet Protocol) - technologia cyfrowa umożliwiająca przesyłanie dźwięków mowy za pomocą
łączy internetowych lub dedykowanych sieci wykorzystujących protokół IP, popularnie nazywana "telefonią
internetową". Dane przesyłane są przy użyciu protokołu IP, co pozwala wykluczyć niepotrzebne "połączenie ciągłe" i
np. wymianę informacji gdy rozmówcy milczą.
VPN
VPN (ang. Virtual Private Network, Wirtualna Sieć Prywatna), można opisać jako "tunel", przez który płynie ruch w
ramach sieci prywatnej pomiędzy klientami końcowymi za pośrednictwem publicznej sieci (takiej, jak Internet) w
taki sposób, że węzły tej sieci są przezroczyste dla przesyłanych w ten sposób pakietów. Taki kanał może
opcjonalnie kompresować lub szyfrować w celu zapewnienia lepszej jakości lub większego poziomu bezpieczeństwa
przesyłanych danych.
W
WAN
Sieć WAN (z ang. Wide Area Network, rozległa sieć komputerowa) - sieć komputerowa znajdująca się na obszarze
wykraczającym poza jedno miasto (bądź kompleks miejski).
WEB 2.0
Web 2.0 - określenie serwisów internetowych, powstałych po 2001 roku, w których działaniu podstawową rolę odgrywa
treść generowana przez użytkowników danego serwisu. Ten termin został spopularyzowany dzięki firmie O'Reilly
Media, która w 2004 roku zorganizowała szereg konferencji poświęconych temu nowemu trendowi internetowemu.
WEBDESIGN
Tworzenie stron www.
WWW
World Wide Web (w skrócie określany jako WWW lub Web) - hipertekstowy, multimedialny, sieciowy (TCP/IP) system
informacyjny oparty na publicznie dostępnych, otwartych standardach IETF i W3C. Pierwotnym i w chwili obecnej
nadal podstawowym zadaniem WWW jest publikowanie informacji. WWW jest często błędnie utożsamiane z całym
Internetem, w rzeczywistości stanowi tylko jedną z jego najpopularniejszych usług. Odniósł niebywały sukces w
walce z systemem Gopher.
WYSZUKIWARKA INTERNETOWA
Wyszukiwarka internetowa (ang. search engine) to program lub strona internetowa, której zadaniem jest ułatwienie
użytkownikom znalezienie informacji w sieci.
Wszystkie definicje pochodzą ze stron wikipedii.